რეკომენდაციებიშეზღუდვისპოლიტიკიდანგამოსვლისთვისეკონომიკურიპოლიტიკისკვლევისცენტრიანგარიშსწარადგენს!

საქართველოსმთავრობამკორონავირუსისგავრცელებისშედეგებისგანმოსახლეობისდასაცავადაირჩიაეკონომიკური,სოციალურიდაკულტურულიცხოვრებისმკაცრიშეზღუდვისსტრატეგია。ესსტრატეგიამეტ——ნაკლებადხორციელდებადასავლეთისდიდიქვეყნებისუმრავლესობაში。

საქართველოშისაყოველთაოკარანტინისახლანდელიფორმითთუნდაც3თვეზემეტივადითგანხორციელებაუკავშირდებაძალიანდიდეკონომიკურ,სოციალურ,ადმინისტრაციულ,ადამიანურთუსხვაისეთსირთულეებს,რომელთადაძლევისსაშუალებასაქართველოსუბრალოდარაქვს。ლაპარაკიაარამხოლოდმოკლევადიანშედეგებზე,არამედიმაზეც,რომასეთიპოლიტიკისგრძელვადიანინეგატიურიშედეგებიშეიძლებადამღუპველიაღმოჩნდეს。

ობიქტურირეალობაისაა,რომადრეთუგვიანაუცილებელიგახდებადაავადებასთანერთადცხოვრებისგაგრძელება(თუმცა,არსებობსიმედიდაგონივრულიგათვლა,რომდაავადებაახლომომავალშიგაცილებითრბილიდა,,მართვადი”უნდაგახდეს),რისთვისაცსაჭიროამზადებაახლავედაიწყოს。აქამდემთავრობისმოქმედებაითვლებათანმიმდევრულად,როგორცმოულოდნელდამასშტაბურპრობლემაზემყისიერირეაქცია。თუმცამყისიერირეაქციისშემდეგუკვედადგამომენტი,როცაუნდაგატარდესგრძელვადიანშედეგებზეგათვლილი,კარგადმოფიქრებულიღონისძიებები。

ამდოკუმენტისამოცანაა,დაეხმაროსმთავრობასშეიმუშავოსისეთიღონისძიებები,რომლებიცმასსაზოგადოებისდახმარებითშეაძლებინებსგონივრულდონემდეშეინარჩუნოსეკონომიკურიაქტივობა,რაცაუცილებელიაპირველრიგშივირუსისადმიყველაზემოწყვლადიჯგუფებისდასაცავად,ქვეყანაშინორმალურიფსიქოლოგიურიდასაზოგადოებრივიჯანდაცვისფონისშესაქმნელადდაშესანარჩუნებლადდაკრიზისიდანთანდათანობითიგამოსვლისადაცხოვრებისნორმალურირიტმისთანდათანობითაღსადგენად。

ეკონომიკურიღონისძიებებისრეკომენდაციებისშემუშავებისასვითვალისწინებდითშემდეგს:

• აუცილებელიაყალბიდიქოტომიისდაძლევა,რომლისთანახმადაცადამიანთასიცოცხლეეკონომიკურინტერესებსარუნდავანაცვალოთ。ცხადია,ადამიანთასიცოცხლეგაცილებითმნიშვნელოვანია,ვიდრეეკონომიკა,მაგრამჩვენისაზრით,ამშემთხვევაშიეკონომიკაადამიანურურთიერთობათამთელისპექტრია,რომლისმთლიანადმოშლითსაფრთხეშიმყოფიადამიანებისდაცვაუბრალოდშეუძლებელიგახდება;
• საქართველოსპარტნიორდიდქვეყნებშიპრობლემისადმიარათანმიმდევრულირეაქციამნიშვნელოვანწილადიყოგამოწვეულისაზოგადოებრივიწნეხით。საქართველოშიესპრობლემაასემწვავედჯერჯერობითარდგას,თუმცაუნდაგვესმოდესის,რომთუმაინცმოხდებადაავადებისაფეთქებათუნდაცმცირედროით,მთავრობაშეიძლებამანევრირებისსაშუალებისგარეშეაღმოჩნდეს。ამიტომაც,რეკომენდააციებისმიზანიისიცაა,რომმთავრობასშეძლებისდაგვარადშეუმსუბუქდესწნეხიდამიეცესგონივრულადდაგადამჭრელადმოქმედებისსაშუალება;
• დროუნდაიქნასგამოყენებულიპრობლემისსიმწვავისადამასშტაბისშედარებითუფროზუსტადშესაფასებლად,რაცაუცილებელიასაფრთხისადმიადეკვატურიდაპროპორციულიღონისძიებებისგასატარებლადიმისფარგლებში,რასაცქვეყნისრესურსებიიძლევა;
• კრიზისთანბრძოლაშიმნიშვნელოვანიაიმისგააზრება,რომიგიშედგებამრავალიკომპონენტისაგან,რომლებისმოგვარებაცშესაძლოაგანსხვავებულმიდგომებსმოითხოვდეს。ასევე,ღონისძიებებისნაწილსმოკლევადიანი,ნაწილსკიგრძელვადიანიშედეგებიაქვს,განსაკუთრებითეკონომიკურიცხოვრებისნაწილში。აქედანგამომდინარე,პირველრიგშიაუცილებელიაისეთიეკონომიკურიინიციატივებისშეთავაზებისადადაგეგმვისაგანშეძლებისდაგვარადთავისშეკავება,რომელთაშედეგებისათუოა;
• უნდაგვესმოდეს,რომსაყოველთაოკარანტინის(封锁)დიდიხნითგაგრძელებაიწვევსგარდაუვალნეგატიურცვლილებებსყოფაში,ეკონომიკაში,სოციალურცხოვრებაშიდასხვა。მრავალიკვლევითდასტურდება,რომესშესაძლოაუკავშირდებამრავალიდაავადების(მათშორის,იმუნიტეტისდაქვეითების,ინფექციების)მკვეთრზრდას,მართლწერიგისრღვევას,კონფლიქტებსდასხვა。ასერომ,საყოველთაოკარანტინის,,საფასური”დროთაგანმავლობაშიგაიზრდება;
• მსოფლიომედიაშიდომინირებსნიუსებიქვეყნებიდან,რომლებშიცმძიმემდგომარეობაშეიქმნა。უნდააღინიშნოს,რომქვეყნებისგამოცდილებაერთმანეთისგანგანსხვავდებადაზოგადსაკმაოდდადებითიტენდენციებიფიქსირდება。საჭიროაამტენდენციებისფრთხილადგაცნობა,გათვალისწინებადაგაშუქებაშეძლებისდაგვარადაკადემიურსტილში。ისიცაღსანიშნავია,რომრამდენიმეგანვითარებულიქვეყანააპირებსსაკარანტინოწესებისცვლილებასახლომომავალშიდაამისგათვალისწინებამეტადმნიშვნელოვანია;
• ღონისძიებებისდასაგეგმადმხედველობაშიამისაღებიდემოგრაფიულიფაქტორები(მაგალითად,მოსახლეობისგანფენარეგიონებისმიხედვით,ასაკობრივისტრუქტურადასხვა)。განსაკუთრებითსაყურადღებოამოკვდაობისრისკისადამოკვდაობისკოეფიციენტებისგათვალისწინება。ესსტატისტიკასაქართველოშიმოიპოვებადაშეიძლებაეწ。,ჭარბისიკვდილიანობის”გათვლადაევროსტატისადაევროპისქვეყნებისმიმდინარესტატისტიკისთვისთვალისდევნებაკორონავირუსითსიკვდილიანობისსტატისტიკასთანერთად,რაცაუცილებელიაჯანდაცვისსისტემისსაჭირორესურსებისსათანადოპროპორციითმობილიზაციისათვის。

1აპრილს,საქართველოსმთავრობისგადაწყვეტილებით,ეკონომიკისპირდაპირიმხარდაჭერისთვის,ბიუჯეტიდანგამოიყო2მილიარდილარი,რომელიცმიმართულიიქნება,კომპანიების,სამუშაოადგილების,კომპანიებისმიმდინარეწარმოებისადაბიზნესებისშესანარჩუნებლად。აღნიშნულითანხისგამოყოფამოხდებაკრიზისულბიუჯეტშიგათვალისწინებულირეზერვებიდან。ჩვენსმიერწარმოდგენილიდოკუმენტისთვისრელევანტურიღონისძიებებისდეტალურიაღწერაასეთია:

1.სესხები

ბიზნესს,რომელსაცშეექმნებასესხისგადახდისპრობლემაბანკებიინდივიდუალურადგაუკეთებენსესხისრესტრუქტურიზაციას。გადავადების/რესტრუქტურიზაციისკონკრეტულიპირობებიარარისცნობილი,რადგანბანკებიახდენენკლიენტებისთვისპირობებისინდივიდუალურშეთავაზებასდაშეთანხმებას。რესტრუქტურიზაციისშემთხვევაში(რომელსაცხშირადსაკომისიოგადასახადიცაქვს),მომხმარებლისთვისგადასახდელითანხისჯამურიოდენობაიზრდება,რადგანხდებასესხისვადისგახანგრძლივება,შესაბამისადიზრდებაგადასახდელიჯამურისაპროცენტოგადასახადი。

2.我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说

იმკომპანიებს,რომლებიცახორციელებენტურიზმთანდაკავშირებულსაქმიანობებს:სასტუმროებიდარესტორნები,ტურისტულისააგენტოები,სატრანსპორტოკომპანიები,საექსკურსიოსაქმიანობა,კულტურულიდასპორტულიღონისძიებებისორგანიზატორებიდასხვ。საქართველოსმთავრობაგადაუვადებსმომდევნო4თვისგანმავლობაშიგადასახდელქონებისდასაშემოსავლოგადასახადებს。შედეგად,შეღავათიშეეხებაგადასახადის18 000გადამხდელსდა50000ზემეტდასაქმებულპირს。მთავრობისმიერწარმოდგენილიგათვლებითესნიშნავსიმას,რომეკონომიკისამსექტორში100მლნ。我是说，我是说，我是说。

3.~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

სამითვისგანმავლობაში(მარტი,აპრილი,მაისი)დაფინანსდებასაქართველოსყველამოქალაქისკომუნალურიგადასახადები,თუმათმიერერთითვისგანმავლობაშიმოხმარებულიელექტროენერგია200კილოვატ——საათზენაკლებიადა/ანბუნებრივიაირისმოხმარება- 200მ3 -ზენაკლებია,ამაშიშედისასევედასუფთავებისადაწყლისგადასახადებიც。პრემიერისგანმარტებით,შეღავათიშეეხებაელექტროენერგიის1200000დაგაზის650 000აბონენტს。

4.სექტორულიმხარდაჭერა

სააგენტომ”აწარმოესაქართველოში”წარმოადგინათანადაფინანსებისმექანიზმებირომლებიცსაოჯახო,მცირედასაშუალოსასტუმროინდუსტრიისხელშეწყობასგულისხმობს。აღნიშნულიმექანიზმისფარგლებშიმოხდება2020წლისპირველიმარტიდანმომდევნო6თვისგანმავლობაშიმეწარმესუბიექტებისთვისსესხზედარიცხულიწლიურისარგებლისთანადაფინანსება。თანადაფინანსებავრცელდებასესხებისარაუმეტეს80%——ზეეროვნულვალუტაშიდა70%——ზეუცხოურვალუტაში。@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@ @ @ @ @， 300000。ამასთან,გაფორმებულისესხისხელშეკრულებისმიზნობრიობაუნდაიყოსსასტუმროსმშენებლობა/გაფართოება/აღჭურვა/რემონტი/რეკონსტრუქცია。

გარდაამისა,კომპანიებისთვისფინანსურირესურსისმიწოდებისმიზნით,მთავრობაგააორმაგებსდღგ——სდაბრუნებებსდაწლისბოლომდედაგეგმილი600მლნლარისნაცვლადფინანსთასამინისტროკომპანიებსდაუბრუნებს1200მლნლარს。

ყოველივეზემოაღნიშნულისგარდა,სახელმწიფოსმხრიდანეკონომიკისდამატებითსტიმულირებისთვისგაიზრდებაქვეყანაშიკაპიტალურიპროექტებისმხარდაჭერა。შესაბამისად,2020წლისბიუჯეტითგათვალისწინებულიკაპიტალურიხარჯებიდამატებითგაიზრდება300მლნ。ლარით。

5.9 .我的工作是在我的工作中完成的

კორონავირუსთანბრძოლისსაკოორდინაციოსაბჭოსგადაწყვეტილებითდასახელდაის9სასურსათოპროდუქტი(ბრინჯი,მაკარონისნაწარმი,წიწიბურა,მზესუმზირისზეთი,შაქარი,ხორბალი,ხორბლისფქვილი,რძისფხვნილიდალობიო),რომლებზეცფასებისზრდისდაზღვევისთვისსახელმწიფობიუჯეტიდან10მლნ。ლარსდახარჯავს。აღნიშულითანხაარისსუბსიდია,რომლითაცსახელმწიფოკონკრეტულსასურსათოპროდუქტებზესავალუტოკურსისცვალებადობითგამოწვეულიფასისზრდასდააზღვევს。პროგრამაითვალისწინებსიმპორტიორიკომპანიებისთვის2020წლის15მარტიდან15მაისისჩათვლით,პროდუქტებისიმპორტისმიზნით,უცხოურვალუტაში(აშშდოლარიდაევრო)გაწეულიხარჯისსავალუტოკურსითგამოწვეულიცვლილებისსუბსიდიითდაბალანსებას。

ამასთან,განსაზღვრულიასანქციებიციმშემთხვევაში,თუკომპანიაარშეასრულებსვალდებულებასდასუბსიდირებისმიღებისშემდეგ,პროდუქტებისფასებსგაზრდის。უფროკონკრეტულად,ვალდებულებისშეუსრულებლობისშემთხვევაში,კომპანიასდაეკისრებამიღებულისუბსიდიითგანსაზღვრულითანხისუკანდაბრუნებადადამატებითიპირგასამტეხლო——მიღებულისუბსიდიისთანხისოდენობით,მაგრამარანაკლებ000ლარისა。

6.საფინანსოსექტორი

31日მარტიდანშეიცვალასაფინანსოსექტორისმუშაობაც。კერძოდ,საქართველოსმთავრობისგადაწყვეტილებით,ქვეყნისმასშტაბითდროებითგაჩერდასამუშაოოფისებიდანსესხისგამცემისუბიექტების,ვალუტისგადამცვლელიპუნქტების,საკრედიტოკავშირების,საგადახდომომსახურებისპროვაიდერების,ფასიანიქაღალდებისდამოუკიდებელირეგისტრატორების,აქტივებისმმართველიკომპანიების,ცენტრალურიდეპოზიტარის,სპეციალიზებულიდეპოზიტარის,საფონდობირჟის,არასახელმწიფოსაპენსიოსქემისდამფუძნებლის,საკრედიტოსაინფორმაციობიუროსმუშაობა。აღნიშნულსუბიექტებსსაქმიანობა(გარდავალუტისგადამცვლელიპუნქტებისა),შესაძლებლობისშემთხვევაში,ოფისებშიმიუსვლელად,მხოლოდდისტანციურიარხებისმეშვეობითშეეძლებათ。

ამასთან,როგორცოფისებში,ისედისტანციურად,უწყვეტრეჟიმშიფუნქციონირებასკვლავგანაგრძობსკომერციულიბანკები,საგადახდოსისტემისოპერატორები,მიკროსაფინანსოორგანიზაციები,საგადახდომომსახურებისპროვაიდერებიდააგენტები,რომლებიცმომსახურებასგადახდისაპარატების,ბანკომატებისდაპოს——ტერმინალებისსაშუალებითაწვდიან。ასევე,უწყვეტრეჟიმშიაგრძელებენსაქმიანობასგადახდისაპარატების,ბანკომატებისდაპოს——ტერმინალებისფუნქციონირებისათვისსაჭირომომსახურებისმიმწოდებლები。

7.我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说

კრიზისისდასაწყისიდან,9მარტიდან27მარტამდელარისკურსიაშშვალუტასთანმიმართებაში2.77 -დან3.485 -მდეგაუფასურდა,თუმცა4აპრილისმდგომარეობით,ლარი3.2158 -მდეგამყარდა。პერიოდიდასაწყისშისწრაფიგაუფასურებისაღნიშნულიდინამიკისმიუხედავად,საქართველოსეროვნულიბანკისმონეტარულიპოლიტიკისკომიტეტმა2020წლის18მარტისსხდომაზერეფინანსირებისგანაკვეთისუცვლელადდატოვებისგადაწყვეტილებამიიღო。

8.სესხებისგადავადება

ოფიციალურიინფორმაციითსესხებისგადავადებისკამპანიაკომერციულმაბანკებმაკერძოინიციტივითდაიწყეს。ინიციატივაგულისხმობს3თვითეწ。შეღავათიანპერიოდსდაყველაკომერციულმაბანკმამსგავსიპირობებითწარმოადგინა:

მომხმარებლებისესხებზესაშეღავათოპერიოდით- 30ივნისისჩათვლითსესხებისგადავადებითისარგებლებენ。საშეღავათოპერიოდი13მარტიდანდაიწყოდა30ივნისისჩათვლითგაგრძელდებადაშეეხებაარაუმეტეს3თვისგადასახდელისგადავადებას。საშეღავათოპერიოდიშეეხებაყველაფიზიკურდაიურიდიულპირს,ვინცკომერციულბანკებშიამჟამადსარგებლობსსაკრედიტოპროდუქტებით;საშეღავათოპერიოდითსარგებლობაშეუძლიათიმმომხმარებლებსაც,რომლებსაცაქვთვადაგადაცილებულისესხები。ვადაგადაცილებისდღეებისსიდიდიდანგამომდინარე,გარკვეულშემთხვევებშისაჭიროიქნებაინდივიდუალურიგანხილვა。我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说。თუმცაგაიზრდებაყოველთვიურიგადასახდელითანხასაშეღავათოპერიოდისგასვლისშემდეგ,რადგანბანკისაშეღავათოპერიოდისგანმავლობაშიდარიცხულიპროცენტისგადანაწილებასახდენსსესხისდარჩენილვადაზე;სესხისვადაგაიზრდებაგრაფიკიანისესხებისშემთხვევაშიდააღნიშნულიპირობებიგავრცელდაყველამსესხებელზე——იმმსესხებლებს,რომლთაცარსურთსაშეღავათოპერიოდითსარგებლობა,მიეცათშესაძლებლობაუარითქვანმასზეშესაბამისიშესტყობინებისგაგზავნით。

9.საპენსიოთანხებისწინასწარდარიგება- 70წელს+ასაკისპენსიონერებისთვის

ლიბერთიბანკმა,საქართველოსმთავრობასთანერთად,მიიღოგადაწყვეტილებადა23მარტიდანაცხადებს100მილიონლარიანპროგრამასაპრილისთვისპენსიებისწინასწარჩარიცხვისმიმართულებით。ამეტაპზეესპროგრამაშეეხებაყველაზესარისკოჯგუფშიმოაზრებულადამიანებს,რომლებიცდღესარიან70წლისდამეტის。

10./ / / / / / / /

ფინანსთამინისტრისგანცხადებით,მიმდინარეობსმუშაობაბიუჯეტისგადახედვაზედასოციალურიდაცვისმექანიზმებისამოქმედებაზე,მაგალითადელექტროენერგიისვაუჩერებისშემოღებაზეუკიდურესადგაჭირვებულთათვისდა/ანმათთვის,ვინცშემოსავლისწყაროდაკარგა。შესაძლოასაუბარიიყოსსაშემოსავლოგადასახადისნაწილობრივშეღავათზეც。ჯერჯერობითაღნიშნულიგადაწყვეტილებებიმიღებულიარარის。

ერთჯერადსოციალურმხარდამჭერღონისძიებებსშორისააგადაწყვეტილებაიმისთაობაზე,რომსაქართველოშიწარმოებულიპირბადეები23მარტიდან70წელსგადაცილებულმარტოხელაადამიანებსდაურიგდებათ。

11.我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说

ბოლოდროსლარზემოთხოვნისსწრაფიზრდისდასაკმაყოფილებლადეროვნულიბანკიკომერციულსაბანკოდაწესებულებებსადამიკროსაფინანსოორგანიზაციებსჯამში400მილიონიდოლარისეკვივალენტლიკვიდობასმიაწვდისსვოპსქემებისმეშვეობით。ესღონისძიება,სხვაარსებულიკონდიციებისთანაბრობისპირობებშიდროულიდაგონივრულიაიმფონზე,რომმთელმარიგმამყისიერმააქტივობებმაშესაძლოაბანკებიმოკლევადიანპერიოდშილიკვიდობისდეფიციტისწინაშედააყენა。აქვეაუცილებელიაეროვნულმაბანკმაუკვეიფიქროსსაბანკოსისტემისნორმალურკალაპოტშიგადასაყვანადსაჭიროდროსადარესურსებზე,ვინაიდანინიციატივისთვისგაცხადებულიერთიწელისაკმარისზემეტიადაპანდემიისგანვითარებისისეთსცენარსშეესაბამება,რაცყველამასშტაბიანეკონომიკურგათვლასეჭვქვეშაყენებს。

12.我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说，我是说

23მარტის# 181დადგენილებისგამოცემისშემდეგმთავრობამრამდენჯერმეშეიტანაცვლილებამასშიდაგააფართოვადაშვებულისაქმიანობისნუსხა。ესკარგიცვლილებაა,თუმცასპორადულხასიათსატარებსდაგასათვლელიაის,თურამდენადააშედეგისმომტანისპორადულადდაშვებულისაქმიანობისსფეროებისგაფართოებადანარჩენიეკონომიკისშეჩერების,განსაკუთრებითკიგადაადგილებისადამოსახლეობისპანიკურიგანწყობებისფონზე。