ლუდი ''აია'' დაბრუნდა!ჩვენმა გუნდმა 2 წლის წინ დაიწყო ბრენდის აღდგენაზე მუშაობა, დავიწყეთ ისტორიების მოძიება და საკმაოდ საინტერესო მასალებს მივაგენით
You're reading Entrepreneur Georgia, an international franchise of Entrepreneur Media.
მაშინ, როდესაც საქართველო "საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკად" იწოდებოდა და საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის კავშირის წევრად ითვლებოდა, როდესაც დედამიწა მეორე მსოფლიო ომით მიყენებულ ჭრილობებს ჯერ კიდევ იშუშებდა, ხოლო წითელი არმია პერიოდულად ახდენდა ტერიტორიების ანექსიას, საქართველო გასაბჭოებისკენ მიდიოდა. ქართველები ამ ყველაფრის მიმართ დიდ პროტესტს განიცდიდნენ და ოღონდ დამოუკიდებლობა და იდენტობა შეენარჩუნებინათ, ნებისმიერი ნაბიჯის გადასადგმელად იყვნენ მზად. სწორედ ამ პერიოდში, იყვნენ ისეთი ადამიანები, რომელთა ბიოგრაფიული ჩანაწერები დღესდღეობით დიდად არაა შემონახული, თუმცა, თუ კარგად მოვიძიებთ და ჩავუღრმავდებით მათ ისტორიას, ბევრ საინტერესო ფაქტს აღმოვაჩენთ.
ერთ——ერთიასეთიადამიანი,რევაზდვალიშვილი,ქუთაისში მოღვაწე მეწარმე, „დვალიშვილის წყლების" დამაარსებელი იყო. მაშინ, როდესაც გასაბჭოებულ საქართველოში, ისევე, როგორც საბჭოთა კავშირის მთელ ტერიტორიაზე, პროდუქტების უმეტესობა სტანდარტიზებული იყო, ყოველგვარი ექსკლუზიურობის გარეშე, 1953 წელს, ქალაქ ქუთაისში ქართული ლუდის პირველი ბრენდი „აია" გამოჩნდა. ალბათ, იკითხავთ, რატომ პირველი ქართული ლუდის ბრენდიო: იმიტომ, რომ სხვა, ბევრი პროდუქტის მსგავსად, იმ ეპოქაში ლუდსაც არ ჰქონდა იდენტობის უფლება. არსებობდა "пиво" ან „პივა", როგორც დღეს ჟარგონულ ენაზე მოიხსენიებენ. მაქსიმუმ კი, ლუდისთვის წარმოშობის ადგილი მიემატებინათ თავსართად, მაგალითად „ოზურგეთული პივა", "ბათუმური პივა" და ა.შ. ალბათ, მარტივი წარმოსადგენი არ არის, რა ძალისხმევა იქნებოდა საჭირო იმისთვის, რომ რეზო დვალიშვილს ბრენდის სახელის და ეტიკეტის ცენზურა გაევლო და სტატუსი "დამტკიცებულია" მიეღო. იყო თუ არა ეს ქმედება მეწარმის მხრიდან იმ წყობისადმი პროტესტის გამოხატულების ფორმა და იდენტობის შენარჩუნების მცდელობა? ცალსახად კი, იმიტომ, რომ საქართველოს ლუდის ინდუსტრიაში, შეიძლება ითქვას, ახალი, გამორჩეული ეპოქა დაიწყო.
ლუდის პირველი ქართული ბრენდი „ აია" თავისი გამორჩეული ფერებითა და ფორმით მოკლე დროში ჯერ ქუთაისის და შემდეგ მთელი იმერეთის საყვარელ ბრენდად ჩამოყალიბდა. გაჩნდა სახალხო სლოგანები – იმერული კილოთი ნათქვამი ფრაზები, რომლებიც ბრენდს ქვეყნის მასშტაბით კიდევ უფრო პოპულარულს ხდიდა: „ზაფხულის სიცხე რაია?! როცა გაქვს ლუდი აია?!", „ნაღდი ლუდი რაია, ნაღდი ლუდია აია!", „ აია – ძააან კაია", როგორც ამბობენ, მის დასალევად დედაქალაქიდანაც ხშირად დადიოდნენ და გერმანელი და ჩეხი სტუმრებისთვის მისი დაგემოვნება აუცილებელიც კი ყოფილა. დღემდე ბრენდი მოგონებებითა და ისტორიებითაა ცნობილი:
„პირველიკოოპერატივირომჩამოყალიბდა,კერძოობარომმოვიდა,მაშინგააკეთაქუთაისშიესლუდისსახარშავირეზოდვალიშვილმა.
ნიკეასქუჩისდასაწყისშიიყოქარხანა.პირველად,ლუდი,,აია'',სწორედიქდავაგემოვნე.ჩემიბიძაშვილიიყოაიასდირექტორისმარჯვენახელი,გიალევიძე.იმანდამირეკა,მახსოვს,დირექტორს,ბატონრეზოსუნდაოშენთანდალაპარაკებაო.მერერეზოსმიაწოდაყურმილიდარეზომმითხრა,სტუმრებსველოდებიქარხანაშიდაშენუნდაიყოამდროსჩემგვერდითო–ახალილუდიჩამოვასხიდაარშეგარცხვენთო.
ავდექიდამივედი.
გამოიტანესმუქიფერის,პატარა,ყელიანბოთლშიჩამოსხმულილუდიდაგავსინჯეპირდაპირიქ,დირექტორისკაბინეტში.ერთიბოთლითვერმივხვდები,მასესადაათქო–ვუთხარი.
მართლაკაილუდიიყო,,აია''.ხომარის,ზოგლუდსმოტკბოგემოდაარტყამს,ამასკი,ცოტასიმწარეურტყამდა.მსუბუქად,მარაესგანსაკუთრებულგემოსაძლევდა–ამითგამოირჩეოდასხვალუდებისაგან,,აია''.
მერეკი,ქუთაისშიბიჭებისხვალუდებსვაჯიბრებდითხოლმე.
ადრელუდისდალევარომგინდოდაკაცს,ქუთაისშიებრაელებთანუნდამისულიყავი.მათთანურთიერთობაუნდაგქონოდა.საახლობლოუნდაგყოლოდა,გამოსულიკაციუნდაყოფილიყავი.ფასიცძვირიღირდა.სახეობებიცხშირადსხვადასხვანაირიჰქონდათდაამდროსგამოჩნდაჩვენილუდი„აია",გემრიელიდაყველასთვისხელმისაწვდომიდასალევი.
ჩემზეკარგადამისმთქმელიარავინარარის,მეგეუბნებითიმას,რაციყო,–ძალიანმოსწონდათესლუდი. ,,აია''უცებგახდაეროვნულიბრენდიქუთაისში.კი,ასეიყო!
მელუდეებისპარტიებიიყვნენქალაქში,სხვადასხვაპროფესიისწარმომადგენლები.ექიმებიგამახსენდაუცებ,საოცარიხალხი,გამოსვლისდღიდანაღარეკარებოდნენსხვალუდს,„აიას"სვამდნენმარტო.
თბილისიდანსაზოგადომოღვაწეებიცხშირადჩამოდიოდნენხოლმექუთაისშილუდისდასალევად.ამხელამანძილზერომმოდიოდნენ,არიყოესპატარასაქმე.აგერ,ლაშათაბუკაშვილიაცოცხალიმოწმე.გადამკვდარიმელუდეალაშა,მთელიცხოვრებაუყვარდალუდი.პირველადრომჩამოვიდადაგასინჯა: ,,ესრაკარგილუდიჩამოასხესო''.გვიხაროდაახლაჩვენცასეთიკაილუდი,ყველანიაქებდნენ,რომელიერთიჩამოვთვალო:მხატვარიოთარქანდარია,ზურაბკუხიანიძე,პოეტიოთარმამფორია…ოთარმაგანსაკუთრებულადიცოდალუდისფასი–მოყვარულიიყო.
„აიას"ქარხნისდირექტორს,ბატონრეზოს,ძალიანუხაროდახოლმეცნობილიხალხირომმიდიოდასაწარმოში.ერთხელ,ქართველიმწერლებიიყვნენსაფრანგეთიდანახალჩამოსულები.ქუთაისშიგამომიარეს.არიცოდნენმათ,ახალილუდირომიყოგამოსულიჩვენთან.ვუთხარი: –ახლა,ახალლუდსდაგალევინებთ,თქვენრომარდაგილევიათჯერ-თქო.ავიყვანეიმქარხანაში,სადაც„აიას"ამზადებდნენ.მაღლადიდირეზერვუარიიდგაგაუფილტრავილუდითსავსე.ჩამოასხესლუდიპირდაპირ,,შლანგიდან'',გასინჯესსტუმრებმა–ესრაარისო,მერესულ,,ჩანებით''იღებდნენდაისესვამდნენ.
„აია"კარგახანსმხოლოდჩვენთან,დასავლეთშიიყიდებოდა.მერეთბილისშიცჩაიტანესესლუდი.კონკურენციისმიუხედავად,კარგადიყიდებოდაიქაც.
ერთდღესუცებგაქრალუდი,,აია'',მაგრამმოგონებადარჩა–,,აურაკარგილუდიიყო,გახსოვს"?„ნეტაი,ახლაციყოსისლუდი''.ამლუდისაღდგენითრამხელასიკეთესაკეთებთთქვენ,ვერხვდებით."
იხსენებსდრამატურგირეზონაჭყებია
აიას ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს უპირატესობას წარმოადგენს მისი პოზიტიური მემკვიდრეობა. მხოლოდ ამ პოზიტიური „საგანწყობო მემკვიდრეობით" შეიძლება აიხსნას ის ფაქტი, რომ ახალგაზრდები აიას მიმართ ისეთივე დადებითი განწყობებით გამოირჩევიან, როგორც უფროსი თაობა, რომელსაც ამ ლუდის მოხმარების ხანგრძლივი გამოცდილება აქვს.
იმერელმა მომხმარებელმა აიას შესახებ ყველაფერი იცის: ბრენდის წარმოშობის ისტორია, მწარმოებლების სახელები და გვარები სხვადასხვა დროს, ახსოვს ბრენდის ეტიკეტი, შეფუთვა, გემოვნური თვისებები, ისევე, როგორც ბრენდის წარმოების შეწყვეტის სავარაუდო მიზეზები. გარდა ამისა, მომხმარებელს ახსოვს აიას ყიდვისა და მოხმარების ეპოქა, მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ბრენდი განიცდის ერთგვარ იდეალიზაციას. მიჩნეულია, როგორც საუკეთესო, მაღალი ხარისხის ლუდად. იდეალიზაციის ფონზე, ლუდის მომხმარებლები ირწმუნებიან, რომ ლუდს გააჩნდა განსაკუთრებული გემოვნური თვისებები, იყო ნამდვილი, „ნაღდი" ლუდი.
აია უმრავლესობას კარგად ახსოვს, თუმცა ბრენდის მთავარი უპირატესობა მხოლოდ მისი მაღალი ცნობადობა არ არის.
აია წარმოადგენს ბრენდს, რომელიც აერთიანებს წარსულისადმი ნოსტალგიას. აგრეთვე გააჩნია კულტურული, შეიძლება ითქვას, ისტორიული კონტექსტიც, რომელიც დაკავშირებულია არა მხოლოდ ლუდის მოხმარებასთან, არამედ წარსულ დროსთან, ახალგაზრდობასთან, მოგონებებთან და სოციალურ კავშირებთან, რომლებიც დღეს ისევე აღარ არსებობს იმ ფორმით, როგორც აღარ არსებობს აია.
სხვაგვარად თუ ვიტყვით, ბრენდს გააჩნია არა მხოლოდ ცნობადობა, არამედ სოციალური და კულტურული ღერძი და საუბრებში ყოველთვის განასახიერებს წარსულში არსებული სოციალური ურთიერთობების ემბლემას, ამ ურთიერთობების ერთგვარ „ლოგოტიპს" და ნოსტალგიას. უფრო ზუსტად თუ ვიტყვით, აია წარმოადგენს ბრენდს, რომელიც მონატრების ობიექტია.
„ადრეხომპლასტმასისჭურჭელიარიყოდაასე,ღვინისოც-ლიტრიანიბოცებითგამოჰქონდახალხსქარხნიდანესლუდი,მერედადგამდნენდა…
მართალსგეუბნებით.რაიონიდანჩამოსულიგლეხიქალაქშირომგაყიდდარამეს,აუცილებლადლუდსყიდულობდადამიჰქონდათან.ასეაბარებდნენერთმანეთსსოფლებიდან–რომწამოხვალ,უკანლუდიწამოიყოლეო.
ბიძაჩემს,მსოფლიოშიცნობილკალათბურთელზურაბსაკანდელიძეს,მსოფლიოჰქონდამოვლილიდაქუთაისშიჩამოდიოდალუდისდასალევადთანაგუნდელებთანდამეგობრებთანერთად.დასხდებოდნენერთად,დაიდგამდნენოთხ,ხუთყუთსდასვამდნენ…
ლუდზეგამახსენდა, ,,აიას''ლუდზე..ანეკდოტია,მაგრამსიმართლეიყო:
პოლიტექნიკურუნივერსიტეტში, ,,გეპეის''რომუძახდნენადრე,ლექტორიიყოესპატივცემული,ახლაგვარიდასახელიარმინდარომვთქვა..ახალგაზრდალექტორიდასაკმაოდჭკვიანიკაციიყო.სიდედრთანცხოვრობდაოჯახში.შესაბამისად,ცოტამორიდებულადიყომათთან,ოჯახში.მოგეხსენებათ,ქუთაისშიყველასაერთოეზოშისაგანგებოდსაქეიფოდჰქონდათადგილებიგაკეთებული.ვისაცრაჰქონდასახლში,ჩამოჰქონდადაასეიკრიბებოდაპურ–მარილი.
ესბატონილექტორილუდისმოყვარულიიყო.ერთდღესაც,მას,როგორცდამსახურებულმუშაკს,გადასცესმანქანა,,მოსკვიჩიკომბი''–იყოასეთიმოდელი(თავისფასშიგადასცესკომუნისტებმა).
ადგაესგახარებულილექტორიდაგაიკრაჯიბეზეხელი.ძალიანცოტააღმოაჩნდაფული–ლუდიმოუვიდამარტო.მოიტანალუდი,მაგრამრაღაცდასაყოლებელიხომუნდოდაახლაამლუდსდაეძახისმაღლა,სახლშისიდედრს: -,,დედა,დედა''–იქნებავასიამოვნოდარამეჩამომიტანოსმისაყოლებელიო.ცოტამოგვიანებითმივიდამეზობელიკაციდაიმანარიცის,რახდება.ესლექტორიუძახისშემოსწრებულმეზობელს:–გინდათუარგინდა,დამილოცე,დამილოცემანქანაო.
გადახედაამმეზობელმასუფრას–ღვინოარაა,არაყიარაა,საჭმელიარაა,ლუდიამარტო.კიბატონოო–უთხრაამკაცმა,ლუდითვიტყვიშესაფერისსადღეგრძელოსო. (ადრელუდითპირიქითამბობდნენსადღეგრძელოებს).
დაისხალუდი,აწიაჭიქადათქვა:–ამითიმკაცსგაუმარჯოს,ვინცსიდედრსდედასეძახისდა,,მოსკვიჩს''მანქანასო,"–რეზონაჭყებია.
აიას მეორე და უმთავრეს უპირატესობას წარმოადგენს მისი წარმოშობა და იმერეთისათვის, განსაკუთრებით ქუთაისისათვის დამახასიათებელი კულტურული გარემო, რომლის ნაწილია ბრენდი აია.
შეიძლება ითქვას, რომ აიას გააჩნია მკვეთრად გამოხატული და კარგად ფორმირებული იდენტობა, ფესვები, წარმომავლობა და ისტორია. ბრენდი უბრალოდ კი არ ახსოვს მომხმარებელს, არამედ არსებობს ხსოვნა ბრენდის შესახებ, მიახლოებით ისევე, როგორც ლაღიძის წყლების შესახებ, თუმცა ლაღიძის წყლები, ცხადია, ბევრად უფრო იდეალიზებული ბრენდია. აქედან გამომდინარე, მომხმარებლისთვის აია განიხილება, როგორც მშობლიური ბრენდი, რომელთანაც ემოციურ სიახლოვეს განიცდის ყველა ასაკობრივი ჯგუფი.
70-იან წლებში ბრენდი იმდენად მოთხოვნადი გახდა, რომ მის „გვირაბს იქით" გატანა აკრძალული იყო. 80-იანი წლების დასაწყიში კი, ბრენდი გაუჩინარდა, ისევე, როგორც სხვა ბევრი რამ იმ ეპოქაში. მისი დაბრუნების მცდელობა 90-იანი წლების შუაში იყო, სწორედ მაშინ, როცა ბრენდის ნოსტალგიიდან გამომდინარე, მოგონებების მეორე ტალღა წამოვიდა. ამჯერად ბრენდს რევაზ დვალიშვილის შთამომავლობა გაუძღვა.
„მახსოვს,ლუდი„აიას"ბანერზევიყავითმედაერთიმსახიობიგოგო,ინგაგაკიაშვილი.ქალაქშიიდგაესბანერი,ოპერისუკანკაფერომაა,აიიქ.ლუდის,,სტოიკაზე'',ჩამოსასხმელთან,,შლიაპით''დგასგოგოდამისხამსლუდს.მესიგარეტითხელშივარდაერთმანეთსვუყურებთ.ფოტოაღარმაქვსსამწუხაროდ.
ისე, „აიას"ჩვენისახალხოარტისტებიხშირადუკეთებდნენხოლმეიუმორისტულრეკლამებს.აი,წლებისმერე,ერთისლოგანიცკიმახსოვს: ,,დალიეთლუდი„აია",პახმელიაზეკაია''.
ისე,რადუნდოდალუდ„აიას"რეკლამა.თუვინმესტუმარიჩამოდიოდათბილისიდან,ყველამაგასმეუბნებოდა: ,,რამაგარილუდიგაქვთ,ბიჭო,ქუთაისში''.
მახსოვს,ადრექალაქშიფესტივალებიიმართებოდახოლმეთეთრხიდთანდაიქერთ-ერთიშეჯიბრი-გართობაიყოამგვარი:ვინუფრომეტლუდისკათხასდალევდა.მეგობარიმყავს,ცნობილილუდისმსმელიდაძალიანხშირადიმარჯვებდა.სახლშისულსხვადასხვაპრიზითდამშვენებულიმიდიოდახოლმე.
ადგილზეისხმებოდადაადგილზეისმებოდა.ნაღდი,ქუთაისურადრომიტყვიან,ფაიზაღილუდიიყო.მთელიიმერეთისსიამაყეიყო„აია".ძალიანმოკლედროშიდიდისახელიმოიპოვა.მაგარიხარისხიჰქონდა.მაგრადმუშაობდადაუცებგაჩერდა.ერთმშვენიერდღესგაქრალუდი„აია".გვეწყინა,ძალიანგვეწყინა.მოკლედ,გაჩერდალუდიდაგაჩერდალიმონათიც.სხვათაშორის,ლიმონათიცგემრიელიჰქონდათმათ.
ადრე,ჩვენთანიცოდნენხოლმელუდისამოტანაუბანში.იკრიბებოდამთელისამეზობლოდამიდიოდაერთიამბავი.ათილიტრი,ოცილიტრი–უბნისგამაერთიანებელიიყოლუდი,,აია''.
,,ლუდი„აია"ყველგანკაია''–დარწმუნებულივარ,ლუდისმოყვარულებისიამოვნებითშეხვდებიანმონატრებულგემოს.
ჩემოქუთაისლებო,ნუიყიდითძვირ,უცხოურლუდსდაშეიძინეთშედარებითდაბალფასშიბევრადუფრონაღდი,ქუთაისურილუდი!კარგიასაზღვარგარეთიდანჩამოტანილილუდები,მაგრამხარისხითდაგემოთიჩვენიჯობია!"იხსენებსმსახიობიდათოროინიშვილი
ნაღდი, ქუთაისურად რომ იტყვიან, ფაიზაღი ლუდი იყო, მთელი იმერეთის სიამაყე იყო „აია". თუმცა, 90-იანებში დაბრუნებული „აია" ბაზრიდან მოკლე დროში კვლავ გაუჩინარდა.
ჩვენი ბიზნეს ჯგუფის ფილოსოფია მდგომარეობს იმაში, რომ შევქმნათ პროდუქტი, რომელიც იქნება საუკეთესო და რომლითაც იამაყებს ქართველი ხალხი. ამ იდეით გაერთიანებულებმა, 1991 წელს, შევქმენით ბიზნესჯგუფი, რომელიც თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ დღემდე ღირსეულად აგრძელებს დაწყებულ საქმეს.
"ქართული ლუდის კომპანია" 2011 წელს დაარსდა. ეს არის ჯგუფის რიგით მესამე ლუდისა და ლიმონათის საწარმო, რომელიც საქართველოს ტერიტორიაზე ავაშენეთ. ქარხანა, შეიძლება ითქვას, ბოლო სიტყვაა ტექნოლოგიების თვალსაზრისით.
„ლუდსახარში ზედაზენი" – ამ ორ სიტყვაში, ფაქტობრივად, მოქცეულია ის, რითაც შეგვიძლია, ქართველებმა ვიამაყოთ: წარსულის პატივისცემა, ქართული ხასიათი, ლიდერობის სურვილი, სიამაყე, ქართული კაპიტალი, უნიკალური წყალი, პროფესიონალიზმი და მომავლის რწმენა.
„ჩვენმა გუნდმა 2 წლის წინ დაიწყო ბრენდის აღდგენაზე მუშაობა, დავიწყეთ ისტორიების მოძიება და საკმაოდ საინტერესო მასალებს მივაგენით. მომხმარებელი აიაზე საუბრობს, როგორც ცოცხალ ორგანიზმზე, ხშირად როგორც ადამიანზე, რაც იმას ნიშნავს, რომ ბრენდი პერსონიფიცირებულია, ხოლო აიას ბაზარზე დაბრუნების პერსპექტივისადმი განწყობები მხოლოდ დადებითია. ბრენდისადმი არსებული ნოსტალგია აჩენს ძლიერ და პოზიტიურ სამომხმარებლო მოლოდინს. გამოკითხულ რესპონდენტთა აზრით, აიას დაბრუნება შეიძლება ჰგავდეს ძველ ნაცნობთან შეხვედრას. ძლიერი ემოციური მემკვიდრეობა, შენარჩუნებული ემოციური მიჯაჭვულობა, პროდუქტისა და ბრენდის მეხსიერება, რეპუტაციული ერთგვაროვნება, უკონკურენტო ატრიბუტი ქართული ლუდების სივრცეში: „ნამდვილი-ნაღდი" ლუდი, ვის თუ არა ჩვენ გუნდს უნდა გაეცოცხლებინა ეს ბრენდი.
ვიცით, რომ მოგენატრათ, ერთად გავაგრძელოთ, ლუდი აია დაბრუნდა.
