ჯორჯბალანჩინი——ქართველი,რომელმაცამერიკასბალეტიასწავლა“ადრეთუგვიან,ჩემსსპექტაკლებსდაივიწყებენ,მაგრამხალხსყოველთვისვემახსოვრები,როგორცმასწავლებელი”

“ადრეთუგვიან,ჩემსსპექტაკლებსდაივიწყებენ,მაგრამხალხსყოველთვისვემახსოვრები,როგორცმასწავლებელი。“”，−ესსიტყვებიეკუთვნისჯორჯბალანჩინის,გიორგიბალანჩივაძეს−ქართველს,რომელმაცგასულისაუკუნის30 -იანწლებშისაბალეტოხელოვნებაოკეანისგადაღმაჩაიტანადადაამკვიდრა。

ისტორიამარაერთიქართველისგვარიშემოგვინახა,ვისაცთავდაუზოგავიშრომის,ნიჭისადაგამბედაობისხარჯზე,მსოფლიომნიშვნელობისსაქმეუკეთებია。ერთ——ერთიასეთიაგიორგიბალანჩივაძე−ქართულისაოპერომუსიკისფუძემდებლის,მელიტონბალანჩივაძისვაჟი,რომელმაცთავბრუდამხვევიქორეოგრაფიულიკარიერააიწყოდასაკუთარიფესვებიშორეულამერიკაშიცარდავიწყებია。狗万官方企业家——სსურსგაგაცნოთ”მისტერB”,რომლისსახელიცდღემდეამშვენებსნიუიორკისერთ——ერთქუჩას。

გიორგიბალანჩივაძე1904წლის22იანვარს,იმდროინდელპეტროგრადშიდაიბადა。1918年წლისრევოლუციურპეტროგრადშიცხოვრებასაკმაოდსარისკოგახდადამელიტონბალანჩივაძემოჯახისსამშობლოშიდაბრუნებაგადაწყვიტა。გიორგისუმცროსიძმა,ანდრია,რომელიცმოგვიანებითსაქართველოსკომპოზიტორთაკავშირისთავმჯდომარედასაბჭოთასაქართველოსერთ——ერთიყველაზეპატივსაცემიფიგურაგახდება,ოჯახთანერთადმშობლიურქუთაისშიგაემგზავრა,ხოლოგიორგირუსეთშიდარჩა。ამსაბედისწეროდღისშემდეგ,ძმებიერთმანეთსმხოლოდ45წლისშემდეგნახავენ,თუმცაამაზემოგვიანებითგიამბობთ……

გიორგიბალანჩივაძესაიმპერატოროთეატრალურისკოლისწარჩინებულიმოსწავლეგახლდათდაამიტომ,სასწავლებლისდასრულებისთანავე,იგიპეტერბურგისმარიინისთეატრისკორდებალეტშიჩაირიცხა。1924年წელს20წლისგიორგისაბალეტოდასთანერთადგასტროლებითგერმანიასესტუმრა,საიდანაცსაბჭოთარუსეთშიაღარასოდესდაბრუნებულა。მანრამდენიმემეგობართანერთად,გერმანიასდევნილისსტატუსითშეაფარათავი。მალევე,გიორგიბალანჩივაძეპარიზშიგაემგზავრადაიმდროისთვისსახელგანთქმულიიმპრესარიოს,სერგეიდიაგილევისრუსულბალეტსშეუერთდა。

დიაგილევისრჩევით,გიორგიბალანჩივაძემსახელიჯორჯბალანჩინადგადაიკეთა,რათააფიშებზეევროპელთათვისუკეთესიაღსაქმელიყოფილიყო。რამდენიმეწლისგანმავლობაში,ჯორჯმარუსულდასთანერთად9სპექტაკლიდადგადა1929წლამდე,სერგეისგარდაცვალებამდე,ერთგულადემსახურამისსაქმეს。

სწორედამდროს,ჯორჯბალანჩინიმფეხისსერიოზულიტრავმამიიღო,რისგამოცპროფესიულბალეტსსამუდამოდგამოემშვიდობადათავითგადაეშვაქორეოგრაფიისხელოვნებაში。ცოტახანი,მანპარიზშისაკუთარსაბალეტოსკოლასუხელმძღვანელა。ჯორჯსარსურდადიაგილევისრეპერტუარისდუბლირება,ამიტომმაყურებელსექსპერიმენტულიდადგმებიშესთავაზა。სამწუხაროდ,კონსერვატიულპარიზშიბალანჩინისექსპერიმენტებიდაუწუნესდანეგატიურირეცენზიებით”შეამკეს”,რასაცმალევეამერიკელიიმპრესარიოს−ლინკოლნკირსტეინისშემოთავაზებამოჰყვააშშ——შისაბალეტოდასისდაარსებისშესახებ,დააქიწყებაჯორჯბალანჩინისთავბრუდამხვევიამერიკულივოიაჟისისტორია。

1930 -იანწლებში,ამერიკაშიპროფესიულისაბალეტოსკოლაარარსებობდადაბალანჩინიმკირსტეინთანერთად,სწორედამსაბაზისონაპრალისამოვსებადაიწყო。1948年უკვეწელს,ჯორჯმასაბალეტოსკოლა”ნიუიორკსითიბალე”——დგარდაქმნადაჩამოაყალიბაპირველისაბალეტოდასი。იგიამდასთანერთადძირითადადერთაქტიან,უსიუჟეტობალეტებსდგამდა。ბალანჩინიმთავდაყირადააყენაცეკვისკლასიკურიტექნიკა,მასახალიგამომსახველობითიხერხებიშესძინადაშეიქმნასრულიადთანამედროვე,ნეოკლასიკურისაბალეტოენა,რომელმაცუდიდესიგავლენაიქონიამსოფლიოკულტურაზე。ათწლეულებისგანმავლობაშიჯორჯბალანჩინიმ100 -ზემეტისაბალეტოსპექტაკლიდადგა,მათშორისყველაზედიდიწარმატებაჩაიკოვსკის”მაკნატუნას”ხვდაწილად,რომლისშესრულებასაშობაოტრადიციადდამკვიდრდა。ქორეოგრაფებიდაცეკვისექსპერტებიაღნიშნავდნენ,რომჯორჯბალანჩინიმჩაიკოვსკისქართულიელემენტებიდაამატადაბალეტისუფთანაციონალურიმოძრაობებითგაამდიდრა,რაცუპრეცედენტომოვლენაასაბალეტოისტორიაში。

რაცშეეხებაანდრიადაგიორგიბალანჩივაძეებისშეხვედრისამბავს……როგორცუკვევთქვით,1918წლისშემდეგ,ძმებსერთმანეთი1962წლამდეარენახათ。ესშეხვედრაჯორჯბალანჩინისდასისსაბჭოთაკავშირშიგამართულგასტროლსუკავშირდება,როდესაციგიკონცერტებითთბილისსესტუმრა。თვითმხილველებიაღნიშნავდნენ,რომანდრიადაგიორგიერთმანეთსისეგადაეხვივნენ,თვალზეცრემლსუცხოადამიანიცკივერშეიკავებდაო。ანდრიაამდროსსაქართველოსსაბჭოთასოციალისტურირესპუბლიკისკომპოზიტორთაკავშირისთავმჯდომარედაპარტიულინომენკლატურისპატივსაცემიპიროვნება,ხოლომისიძმა,ამერიკულიბალეტისდამფუძნებელი,მეოცესაუკუნისმთავარქორეოგრაფადწოდებული−ჯორჯბალანჩინიგახლდათ。

თბილისისაეროპორტშიემოციურიშეხვედრისმერე,ძმებიპირდაპირქუთაისშიგაემგზავრნენ,სადაცჯორჯმამამის,მელიტონბალანჩივაძისსაფლავთანდაიჩოქა,პირჯვარიგადაიწერადამიწასემთხვია。ქუთაისისდათვალიერებითადაგელათისტაძრისმოლოცვითაღფრთოვანებულმაგიორგიმ,შთაბეჭდილებებისწიგნაკშიმიაწერა:“”。

თბილისურიგასტროლებისდროს,ჯორჯმაქართველმაყურებელსბალეტი”ფანფარები”წარუდგინა,სადაცპოლიფონიადაქართულიშტრიხები,როგორცმუსიკაში,ისეცეკვასადაკოსტიუმებშიშეუიარაღებელითვალითაცშეიმჩნეოდა。

როგორცჯორჯბალანჩინისმეგობრებიდაახლობლებიიხსენებდნენ,მასნიუიორკისბინასავსეჰქონდაქართულინივთებითდაყოველთვისამაყობდასაკუთარიწარმომავლობით。იგიინახავდაჩოხასადახატებს,აღდგომისბრწყინვალედღესასწაულსკი,კვერცხებისშეღებვითადასაკუთარიხელითგამომცხვარიპასკითაღნიშნავდა。

1983年ბალანჩინიწელსგარდაიცვალადანიუიორკისოკლენდისსასაფლაოზეადაკრძალული。მასარჰყოლიაშვილებიდამთელენერგიასადაენთუზიაზმსსაკუთარსაქმესახმარდა。სიცოცხლისბოლომდე,იგითავაზიანი,ღირსეულიდათავდაჯერებულიქართველიიყო,რომელმაცანდერძისთანახმად,მთელიქონება”ნიუიორკსითიბალეს”საბალეტოდასსგაუნაწილა。